11. Kitap Ağacı Buluşması Ankara Değerlendirmem

Merhaba,

Öncelikle şunu belirtmem gerektiğinin pek tabii farkındayım. Birkaç aydır ortalıkta görünmüyorum. Ne film eleştirisi yazdım ne de başka bir şey. Bunun için özür dileyip bundan sonraki zamanlarda daha aktif olmaya çalışacağıma dair söz veriyorum.

Başlıktan fark ettiğiniz üzere bugün farklı bir değerlendirme yapacağım. Bir toplantı değerlendirmesi: Kitap Ağacı. Duyanlar olmuştur, duymayanlar olmuştur. Ben bu grubun toplanma amacı ve ne yaptığı ile ilgili kendi gözlemlediğim kadarını yazıp devamına hangi kaynaklardan ulaşabileceğinize dair yardımcı olacağım.

Kitap Ağacı nedir? Ne yapar? Kitap Ağacı; aynı şehirdeki, bazen aynı ülkedeki (çünkü gördüğüm kadarıyla Almanya'da yaşayan Türkiyeliler için Kitap Ağacı Almanya da var.) bütün kitapseverleri bir platformda buluşturarak aynı anda aynı kitapları okuyabilmeyi ve her ay yeni bir yazarla bir araya gelebilmeyi amaçlayan bir topluluklar bütünü.
 Daha ayrıntılı bilgi için şu adreslere bakılabilir:

www.kitapagaciyiz.com, www.facebook.com/kitapagaci355, www.twitter.com/kitapagaci_, www.instagram.com/kitapagaci, www.vikitap.com/grup/uyeler/Kitap-Agacı-355, www.youtube.com/channel/UCCxIlL8wsD0gcOrCAwUf_zQ

Bu ay ben bu güzel enerjisi olan, kalabalık topluluğa ilk kez katılma şansı buldum. Buluşma,Otel 2000 Maltepe'de gerçekleşti. Konuk yazar Ercüment Cengiz'di. Organizasyonu gerçekleştirenlere İnstagram'dan morjje, ebruunutmaz ve fatoniko kullanıcı adlarını yazarak ulaşabilirsiniz. Buraya özellikle adlarını yazmadım, merak eden İnstagram'dan bakabilir.

Şunu söylemeliyim ki otel lobisine girdiğim andan itibaren sıcak bir karşılama buldu beni. Daha sonra söyleşinin gerçekleşeceği salona geçildi. Organizasyonu düzenleyenlerde biraz heyecan sezebiliyordum ve bu gayet normaldi. Bahsedilene göre Kitap Ağacı Ankara grubu her gün daha da büyüyen bir grup. Önceleri cafelerde buluşulurken şimdi toplantı salonlarına taşınmış toplantılar. Tabii grup kalabalıklaştıkça gruba hitap etmek ve organizasyon süreci daha da zorlaşıyor olmalı.

Söyleşi öncesi kurulmuş bir iki standa baktım, birinde takvimler satılıyordu, birinde önümüzdeki buluşmaya gelecek olan yazar Gülayşe Koçak'ın kitapları yer alıyordu. Düzenleme güzeldi. Herkes otel ikamlarıyla dolu olan tabak ve bardaklarla yerine geçti. Oturduğumuzda fotoğrafta gördüğünüz küçük hediyeler hazırdı önümüzde.

Ercüment Cengiz çağrıldı kürsüye. Bu arada Ercüment Cengiz henüz okumadığım bir yazar ve kitapları "Gırnatacı" ve "Çellocu'yu okumamama rağmen söyleşi sırasında hiçbir sıkılma olmadı. Söyleşi sıcak, interaktif ve keyifliydi.  

Ercüment Cengiz Radikal'e makaleler de yazan, diğer sanat eserleriyle roman arasındaki bağla ilgilenen (ki kitap sadece kitap isimlerinden bile müzik ve roman arasında bir bağ kurmayı amaçladığını anlayabilirsiniz.), kendisi bu kimliğini çok ön plana çıkarılmasını istemese de asıl mesleği jinekologluk olan bir yazar.

Ercüment Cengiz'in söyleşi sırasında sarf ettiği ve benim özellikle dikkatimi çeken birkaç cümlesini buraya aktardıktan sonra değerlendirmemi sonlandıracağım.

"Romanları, müzik parçalarına benzetiyorum"

"Romanları en çok nerede başlayıp nerede biteceği belli olmayan caz parçalarına benzetirim."

"Romanlarda hayatları en çok birbirine bağlayan unsur ritimlerdir."

"Tolstoy öyle yazdığı için değil, Anna Karenina öldüğü için üzülürüz."

"Yaşayamadığımız diğer hayatları görebilmek için roman okur, sinema ve tiyatroya gideriz. Alem yaratır sanat."

"Hiç kimsenin haklı olmadığı alanlarda dolanabilir roman."

"Bir yazar, bir satırı hiçbir zaman durduk yere yazmaz."

"Yazı yazmaktan vazgeçmeyin. En kolayından -romandan- başlayın."

Görüşmek dileğiyle.

Kış Uykusu Film Değerlendirmem

2 gün önce izledim "Kış Uykusu"nu ve yazmaya başlamadan önce iyice sindirmek istedim. Nuri Bilge Ceylan çok çok beğendiğim bir yönetmen ve bu değerlendirme ne olursa olsun eksik kalacak. Çünkü öncesinde bir taslak hazırlamıyor ve filmin bende çağrıştırdıkları yazdığım anda neyse, onları aktarmak istiyorum direkt olarak ve artık başlıyorum.

Hakkında yazmaya nasıl başlayacağımı fazlasıyla düşündüğüm filmlerden biri... Yani öncelikle bunu söylemeliyim sanırım. Geriden başlayacağım şu an ve film bittiğinde neler hissettiğimden bahsedeceğim. Film bitti ve "Kış Uykusu" yazısı göründü yeniden ve ben o an sadece susmak, film sonrasında geçen yazıları izlemek ve gülümsemek istedim. Ki öyle de yaptım. İlk yarıda ise "bitmesin bu film dedik" bir arkadaşımla. Film 3 saat 16 dk ama gerçekten abartısız, anlaşılmıyor o kadar uzun olduğu. Diyaloglar çok başarılı ve her an düşündürüyor.
Nuri Bilge Ceylan'ın filmleri herkesin bildiği üzere ne kadar durum öyküsü olsa da olay öyküsü seyrediyormuş hissi yaşatıyor.
Birçok kavramı sorgulamış yine Ceylan filmde ve kendisiyle beraber seyirciye de sorgulatmış. Haluk Bilginer'in canlandırdığı Aydın Bey karakteri ve Demet Akbağ'ın canlandırdığı Necla karakterinin diyalogları sırasında insan, aslında hayatı boyunca hep bir taraf seçtiği ve buna mecburmuş gibi davrandığı durumuyla yüzleşiyor. Çünkü bu sefer taraf seçemiyor. İki taraf da o kadar haklı ve iki taraf da o kadar haksız ki. Aynı durum Aydın karakterinin Nihal (Melisa Sözen) ile diyalogları sırasında da yaşanıyor. Sonra filmi dinleyerek sorgulamaya başlıyor; "İyi olan ne?", "Haklı olan gerçekte kim?", "Gerçek ne?"... kafası karışıyor, allak bullak oluyor seyircinin ama bir yandan da daha duru hale geliyor beyin ve bazı yükler atılıyor omuzlardan.
İki kardeşin birbirinin ne kadar da zıttı olabileceği, kibiri, bir insanı ne kadar sevebileceğini düşünsen de ve bir insan ne kadar sevilmek istese de sevilmeme nedeninin; belki bir yerde tek suçunun sadece karakteri olabileceği, bir insanı tanrılaştırmayı, dinin temsil edilme şeklini, yazmak için illa uzmanı olduğun konuları mı seçmen gerektiği yoksa sadece gözlemlerini de yazıp yazamayacağını, kötülüğe karşı koyma-koymama durumunu, karşıdaki insanla yaptığın bir tartışma sırasında onun söylediklerini her ne kadar  önemsemiyormuş gibi görünsen ya da öyle olduğuna inansan da gerçeğin bu olamayabileceği ve daha bir sürü konu, durum, kavram üzerinde o kadar güzel, öz ve yalın şekilde durulmuş ki filmde, hayran kalınıyor doğrusu.
Oyunculuklara geldiğimde ise ne kadar yanlış olduğunu düşünsem de ister istemez küçük bir kıyaslama yaptım sanırım "Bir Zamanlar Anadolu" ile. Çünkü oyunculuklar orada efsaneydi, her biri o kadar doğal ve o kadar hayatın içindendi ki insan dediğim gibi ister istemez bir kıyaslama durumu içinde buluyor kendini.
Haluk Bilginer'in oyunculuğunu beğenirim ama hiçbir rolünde çok çok farklı bir Haluk Bilginer görmedim karşımda. Bu durum "Kış Uykusu" için de geçerliydi ama tabii ki iyi bir oyunculuk sergilemişti.
Demet Akbağ da en az her zamanki kadar iyiydi diyebilirim fakat mimiklerinin, geçirdiği estetik ameliyatlar nedeniyle eskisi gibi olmadığını düşündüm izlerken.
Melisa Sözen'in oyunculuğu ise epey duruydu. Nejat İşler olabildiğince geçiriyordu duyguyu karşıya ve Serhat Mustafa Kılıç fazlasıyla karakterine bürünmüştü, başarılıydı.
Diğer oyunculuklar da gayet başarılıydı.

Filmdeki Dostoyevski, Çehov, Shakespeare ve Voltaire alıntıları çok anlamlı ve yerinde kullanılmış, insana film için bir yön tayin edici nitelik barındırıyordu sanki.
Görsellik ve çekim açıları her zamanki gibi kutlanasıydı.

Benden bu kadar, bir değerlendirmemin daha sonuna geldim. "Kış Uykusu" mutlaka ve mutlaka izlenmesi gereken filmlerden hatta mümkünse birden fazla izlenmeli bence.

İyi seyirler.

The Congress (Son Şans) Film Değerlendirmem

Film Festivali'nden bu yana film değerlendirmesi yazamıyorum. Tabii bu arada filmler izledim ama hakkında çok da yazılası filmler değildi benim için. O nedenle en azından şu an o filmler hakkında yazmayacağım. Dün festival sonrası ilk sinemamı yaptım, ablam sayesinde oldu o da biraz. Malum öğrencilik zor zanaat. Daha fazla gevezelik etmeden film değerlendirmeme geçiyor, sizi daha fazla yormuyorum.

The Congress bence iyi denilmesini hak eden bir filmdi. Düşündüren, kafa yoran filmler arasında sayabilirim rahatlıkla. Animasyon ve canlı aksiyon bir arada o kadar başarılı kullanılmış ki hele Robin Wright karakterini kendisi de canlandırınca yer yer animasyon izlediğiniz halde gerçekle hayal birbirine giriyor. Tür olarak her ne kadar Bilimkurgu, Animasyon olarak geçse de ben ekstra bir de Psikolojik tanımını ekleyebileceğimi söyleyebilirim. Çünkü psikolojik ögeler de ağır basıyordu filmde ki insan ara ara kendi psikolojisini de bir durup yokluyor. Teknolojinin ilerleyişini sorgulatan bir film. "Bu kadarını yapabilirler mi?" diye endişelendiriyor bir an için. Ama sonra "Saçmalama bu kadarı da olmaz." diyorsun ki olması bilimsel olarak biraz imkansız şeyleri içeriyordu açıkçası. Adı üstünde: Bilimkurgu. Ama şu da unutulmamalı ki eski zamane insanları şimdiki cep telefonunu hayal bile edemezdi. -Tamam ama burada izlediklerimiz gerçekten biraz imkansız.-

Film ikinci yarıdan sonra başlıyor ve aslında ikinci yarıdan sonra canlı aksiyon yok denecek kadar az. Ama şunu da belirtmeliyim ki ilk yarı da kesinlikle sıkmıyor. Sadece ekspozisyon az daha uzun tutulmuş o kadar.

Film asla ve asla zaman kaybı değil ve filmden çıktıktan sonra ayrı bir dünyadan kopup gelmiş gibi hissettim. Hem dingin, hem yorgundum. 

Bence İnception, Mr. Nobody, The Shutter İsland gibi filmleri sevmiş olanlar -bu dahil hepsi birbirinden çok farklı olsalar da- bu filmi de seveceklerdir.

İyi seyirler. 

-Gecikmeli Olarak- 16. Uluslararası Eskişehir Film Festivali 9. -ve Benim İçin Son- Gün Değerlendirmem (Sev Beni)

Merhaba bugün fotoğrafım yok ve fark ettiğiniz üzere çok gecikmeli bir yazı bu. Yaşanan kişisel birtakım nedenler ve Soma'daki acı kayıplarımız dolayısıyla böyle bir ara vermem gerekiyordu. Buradan da Soma'da hayatını kaybetmiş işçilerimize Allah'tan rahmet, yakınlarına sabırlar diliyorum. Buradan tepkimi koymuyorum çünkü bu biraz yersiz olabilir.

Son filmime geçiyorum; onu yazmasam eksik olacak. Ama bu, filmin iyi olduğuna dair bir yorum olarak algılanmasın sizler tarafından. Filmin adı: "Sev Beni".
Açıkçası net olarak ifade etmek istiyorum ki, film bence hiç iyi değildi. Belki Türk erkeklerinin Ukraynalı kadınlara bakışları ve buna yöneltilen ufak da olsa eleştiri boyutu sorgulanmadan film hakkında yorum yapılabilir. Çünkü filmin saygı duyulası tarafı buydu. Onun dışında bir türlü hiçbir yere oturmayan, güzel kadın vücudundan ve çok ünlü birkaç isimden beslenen bir film olduğunu söylemek yanlış kaçmayacak bana düşündürdükleri açısından.

Kendi kapanışım bu filmle oldu ve bu durum beni biraz üzdü çünkü daha tadı damağımda kalan bir yapımla veda etmek isterdim 16. Uluslararası Eskişehir Film Festival'ine. Ama böyle olması gerekti. Bu film dahil izlediğim, izlemediğim her filme emeği geçen ve 16. Eskişehir Uluslararası Film Festivali ekibinde bulunan herkesin emeklerine sağlık diyor ve teşekkürlerimi sunuyorum.

Seneye Eskişehir'de olmayacağım fakat 17. Uluslararası Film Festivali'ni yine de iple çekiyor ve gelmeyi ümit ediyor, 

iyi günler diliyorum.

16. Uluslararası Eskişehir Film Festivali 8. Gün Değerlendirmem (The Grand Budapest Hotel)

Film festivalinin sonuna gün gün yaklaşırken; bugün, tek film izlemeyi tercih ettim. Bir nedeni de bugün gösterimdeki filmler ya daha önce izlemiş olduklarımdı ya da izlemem diye düşündüklerim. O nedenle "The Grand Budapest Hotel"i geçen bilet bulamamamın ardından nihayet bugün izleyebildim.

"The Grand Budapest Hotel", film festivali boyunca 3 kere gösterildi ve her seferinde biletler yok sattı. Öncelikli düşüncem şu ki; bu, popüler kültürün doğurduğu bir durumdu. Çünkü ben film esnasında yer yer sıkılırken ve filmden çıktığımda da "o kadar da değil" dedim.
Film teknik açıdan, sinematografik açıdan ve görsel olarak iyiydi. Ara ara eğlenceliydi ama görmeye çok da alışık olmadığımız bir tarzı ya da "çok farklıydı, bu bir başyapıt" dedirtecek bir konumu yoktu. Belki film öncesi beklenti büyüklüğümden bana böyle düşündürdü ama film hakkında genel kanımın bu olduğunu söylemeden edemeyeceğim.
Oyunculuk konusunda beklentim karşılandı ve fragmandan da görülecek üzere film, tanıdık sima doluydu. Bu bir avantaj mı filmler için yoksa dezavantaj mı bu bence sorgulanması gereken bir soru her zaman için.

Evet filmi beğendim ama bayılmadım. Film başarılıydı ama "kült" potansiyeli yoktu... ve bu liste epey uzar. Bu nedenle sizi de sıkmadan burada noktalıyorum.

Yarınki filmlerle buluşmak üzere...

16. Uluslararası Eskişehir Film Festivali 7. Gün Değerlendirmem (Aya of Yop City ve Bethlehem)

7. günde de ne yazık ki birtakım teknik aksaklıklara denk gelerek normalde "Stray Dogs"u izleyecekken, "Bethlehem"i izledim. Ama "Bethlehem" de planlarım arasında vardı.


Günün ilk filmi "Aya of Yop City".
Filmi farklı kılan tek taraf animasyon oluşuydu. Film animasyon olmasa tabiri caizse sıradanlığın dibine vurabilirdi. Evet filmin bir eleştirisi vardı, değinmek istediği noktalar da yok denemezdi tabii ki... Ataerkil toplum yapısı, kadınların okuması ve meslek sahibi olmasında toplumun algı biçimi, sınıfsal farklılıklar ve beraberinde getirdiği köle-sahip ilişkisi gibi. Film bu anlamda içi boş olmasa da seyredilen süre boyunca bize biraz boş vakit harcatıyor hissi yaşatıyordu. Japonya'da filme gelen tepkileri çok kestiremesem de Türkiye'deki genel algıyı salondan çıkarken alabildim seyirciden: "Gelmeyebilirdim de." Ben o kadar katı değildim ve filmi seyrederken sıkılmadım da fakat filmin teknik açıdan yetersiz olduğunu düşündüm. Animasyondan çok anlamıyorum onun için çok kesin yargılarda da bulunmayacağım ama bana geçen buydu.
"Aya of Yop City" için bu kadar.  J
                
   
"Bethlehem" de bugünün alternatif olarak gelişen ikinci filmiydi. Sertti ama daha sert filmler de tabii ki izledim. Yine de birkaç sahnede kan ve dehşetten kaynaklı olarak kafamı çevirmeyi de ihmal etmedim. Taraflıydı ama filme giderken bunu az çok kestirerek gittim. Çünkü müslümansan bir taraftasın, museviysen diğer tarafta gibi bir ayrım ne yazık ki var. Ki bilindiği kadarıyla Bethlehem'in yönetmeni Yuval Adler de yahudi ve filme kendi bakışını katması bu nedenle garip karşılanmadı.
Değinilen önemli nokta şuydu ki; Filistinliler ayakta kalmaya, direnmeye çalışıyorlardı evet ama bunu bölünerek yapıyorlardı. İbrahim'in ölüsünü bile, kendi aralarında paylaşamamaları buna en iyi göstergelerden biriydi.
Film sırasında ve sonrasında çıkarılacak tek bir mesaj vardı: "Savaş olmamalıydı."

16. Uluslararası Eskişehir Film Festivali 6. Gün Değerlendirmem (Basında Film Eleştirmenliği Atölyesi, Alleine Tanzen ve Starred Up)

Uzun bir gündü. Uzun bir güne başlayacağımı bilerek uyandım ve aslında saati gelmeden her uyanışımda "atölyeye geç kaldım." diye sayıkladım. Sonra neyse ki gecikmedim ve gün başladı.

Basında Film Eleştirmenliği Atölyesi.
Alper Turgut (solda), Serdar Akbıyık (sağda)

Atölye çok keyifli ve vericiydi. Sayımızın az olması (çünkü belli bir kontenjanı vardı) büyük bir avantajdı, böylece herkes eleştirmenlerle birebir konuşup onlara soru sorabilme şansı yakaladı ve süre de çok makuldu; ne uzun ne de kısa. 10'da başladık ve 13.30'a doğru bitti.

 Şimdi biraz Alper Turgut ve Serdar Akbıyık'ın  konuşmalarından da kısa kısa alıntılara yer vermek  istiyorum.

 Serdar Akbıyık:  -"Yurtdışında insanlar sinemacı olduğu  için kısa film çekerler bizde ise sinemacı olunmak için  kısa film çekiliyor."

-"Bir film eleştirisine başlamadan önce 1-2 saat film hakkında düşünmek isterim." 

-"Bir film izlendikten SONRA eleştirisi okunmalı."

-"Bir festival yapıyorsanız, festivalin bir adası olmalı. Şu an İstanbul'da yaşanan sıkıntı bu." 

 -"Bizim sinemamız zayıf veya kötü değil ama hacim yok." 

Alper Turgut: -"Türkiye'de sinema bir sektör değil. Dizilerden arta kalan zamanlarla mevsimsel sinema yapıyoruz ve Recep İvedikler olmasa sinema salonları kapanır."

-"Biz Türkiye'deki eleştirmenler, filmi yapanların ruh durumlarını etkiliyoruz. Yurtdışındaki gibi filmlere insan çekmek değil amacımız."

-"Bir film hakkında yazmak için bir kere izlemem yeterli ama filmi izledikten sonra eleştiriye başlamadan önce biraz demlenmem gerekiyor."

-"Günümüzde en çok para getiren şey, kalitesizlik.

-"Film eleştirmeni entellektüel olmak durumundadır, yazısında ise tutku ve duygu olmalı mutlaka."

Atölye kısmını bitirdikten sonra günün ilk filmine geçiyorum: "Alleine Tanzen (Tek Başına Dans)". Belgesel bir film, arada kalmışlığın, kültür çatışmasının filmi ve her şeyden önce çekmesi ya da çektikten sonra gösterime vermesi cesaret gerektiren bir film. 
"Alleine Tanzen" için çok başarılıydı, bayıldım dersem samimi bir eleştiri yazmış olmam. Yani film belki farklıydı, doğaldı belki kimilerine göre de tam olarak olması gerektiği gibiydi ama bana bazı yönlerden gereksiz fazlaymış gibi geldi. Ve bir belgeselden çok "işte bu benim ailem ve bütün kirli, temiz çamaşırlarımızı ortaya döküyoruz şimdi." kıvamına geliyordu çoğu yerde fazlaca. Ha belki yönetmen Biene Pilavcı'nın amacıydı bu fakat söyleşide sarf ettiği şu cümle bana göre bu çıkarımımı haklılaştırıyordu: "Bu belgeseli çekmek benim terapimdi. Çünkü terapiye gitmiştim ve işe yaramamıştı." 

Starred Up (Yüksek Risk): Kan, şiddet ve yine klasik olan o sorgulamayı yapmak: "Şiddete yatkın olanlar, işledikleri suçlarda iradelerinden ne oranda faydalanabiliyorlar?" ya da buna benzer birçok soru...
Film izlekliği yönünden iyi, zaten ideal da bir süreye sahip (100 dk.)
Çok fazla kan var, vahşet var ve filmi izlediğim süre boyunca farklı karakterlere büründürdü beni yani izlediğim kişilere dönüştüm içsel olarak. Özdeşleştirmeye gittim, çünkü acıdım. Bu da bir filmin sanatsal boyutu açısından bakıldığında sanırım çok da sağlıklı bir boyut değil, en azından benim açımdan. Bir filme istendiğinde dışarıdan da bakılabilmeli ki duygular katılmadan da bir değerlendirmeye gidilebilsin. Film kötü değil ama sanki sıradan olduğu düşüncesi çok da atılmıyor kafadan.
   
David Mackenzi'nin eski ve bundan sonra gelecek filmlerinde de buluşmak dileğiyle...   

16. Uluslararası Eskişehir Film Festivali 5. Gün Değerlendirmem (Şarkı Söyleyen Kadınlar ve Miss Violence)

Bugün de daha önceden planladığım gibi olmadı fakat bugünü kendim yönlendirdim ve sonuçtan da memnunum. Tabii ki alternatif maliyeti doğrudan yaşayamadığım için çok da kestirebildiğimi söyleyemem doğru yapıp yapmadığımı. Önemli olan sonuç itibariyle güzel filmler izlemiş olmak. Girişi uzatmıyor ve gelişme bölümüne geçiyorum.

Filmler: "Şarkı Söyleyen Kadınlar" ya da "Adem'in Yakarışı" ve "Miss Violence (Şiddet Güzeli)".

"Şarkı Söyleyen Kadınlar"; metaforlar, verilmek istenen mesajlar, oyunculuklar ve doğa açısından bir hayli zengin bir filmdi. Öyle ki yer yer birini yakalamaya çalışırken bir diğerine tosladım. Bu benim muhtemelen filmi okumaya çalışma telaşımdan olsa gerekti ama filmden çıktığımda büyük bir etkilenme durumuyla başa çıkmaya çalışıyordum. Yani birtakım yerlerde birtakım anlamları kaçırmış olabilirdim ama bir bütün olarak bakıldığında paragraflar yazabilecek düzeyde olmasa da filmin özündeki geçmişti bana, özellikle de duygu, düşünce yoğunluğundaki denge açısından. 
Filmde yoğun Reha Erdem imgeleri vardı. Yani mümkün olsa ve bunun bir Reha Erdem filmi olduğunu bilmeden girsem o filme, bu film Reha Erdem'e ait diyebilirdim rahatça. 
Filmde her karakter, her isim, her hayvan, her ses ve her söz  birer metafordu. Bazılarını anlamlandırmak da direkt olarak oyuncuya bırakılmıştı, aşikardı. Beyin zorluyordu.
Dış sesin söyledikleri hayli anlamlıydı ve dinletiyordu. Bunda sesin Halit Ergenç'e ait olması ve ses tınısının filme uygunluğu da büyük bir etkendi.

Deniz Hasgüler (solda) 

Oyunculuklar zengindi dedim başta. Özellikle Adem karakterini canlandıran Philip Arditti'nin derin izler bıraktığını söyleyemeden edemeyeceğim. Binnur Kaya da her zamanki gibi olmuştu, yalnız birkaç sahnede Hüsne'den esintiler görür gibi olmak da beni üzmedi, diyemeyeceğim.
Filmin ardından söyleşi vardı ve söyleşinin tamamına kalmış olamasam da arkadaşımla da konuşup teyit aldıktan sonra, söyleşi biraz zayıf kaldı demek çok da anlamsız olmayacak sanırım. Bu Reha Erdem'in yokluğundandı tabii ki en başta ama Deniz Hasgüler (Meryem)'in söyleşiye yalnız gelmiş olması ve verdiği cevaplar doğrultusunda filmin içini boşaltmış gibi hissetmem benim açımdan olumsuz bir gelişmeydi. 
Ama ne olursa olsun bu durum filmin başarısını tabii ki gölgelemedi ve o ağırlık ve psikolojik çözümlemeler bize olduğu gibi geçti, tek bir katarsis dahi yaşatmadan.


Geldim ikinci filme. Dönüp bakıyorum ve düşünüyorum; bir günde seçilip izlenebilecek iki ağır, psikolojik filmi bulup izlemişim. Şunu söyleyeyim, "Miss Violence"i izlerken ilk başta sadece salonda ve çıkışta sövdüğümü hatırlıyorum, sonrasında ise neden sövdüğümü.
Evet rahatsız edici bir filmdi ve kurgu çok iyiydi. İlk sahnede sahte ifadeler, sahte bir aile saadeti ve 11 yaşındaki kız çocuğunun gülümsemesi vardı. Sonra "böyle mi? yok galiba şöyle." derken, buluyordunuz kendinizi ve düğüm bölümünde artık haklı olmamayı diliyordunuz. Çünkü düşündüğünüzden de fazlasını görüyordunuz, görmek istememeyi dilediğiniz. 
Düğüme gelmeden önce ise konuları işleme biçimi hayranlık uyandırıcıydı. Çünkü sadece sezmenizi sağlayarak ensesti, pedofiliyi, kadın pazarlamayı ve sadizmi işlemişti. Düğüm kısmına yaklaşırken ise zaten olanlar oluyordu ve salonu terk eden insan sayısı artıyordu giderek. Film bittiğinde ne hissettiğimi, ne düşündüğümü toparlamakta güçlük çekiyorum ama kendimle savaştığım noktaları tekrar ortaya çıkardı: "Bir insanın yaşama hakkı ne olursa olsun elinden alınabilir miydi?" Çünkü film bir ölümle başlıyor ve bir ölümle bitiyordu. Baştaki ölüme üzülüp sondaki ölüme seviniyordu insan, ne yazık ki, istem dışı...
                                                 

16. Uluslararası Eskişehir Film Festivali 4. Gün Değerlendirmem (The Past)

Bugün, benim pek planladığım gibi gitmedi. Normalde izleyeceğim iki film vardı kafamda ve o iki filmden biri aslında bugün izlediğim film de değildi. Fakat bugün izlediğim filmi daha sonraki günlerde izlemeyi planlıyordum yine. Yani sonuç itibariyle yine izlemek istediğim bir filmi izledim. Adı: The Past. 

İzlemeyi planlayıp izleyememiş olduğum filmlerden biri "The Grand Budapest Hotel" (gösteriminden 3 saat önce gitmeme rağmen bilet kalmamıştı.), diğeri ise The Touch of Sin (teknik bir aksaklık nedeniyle filme bilet satışı yapılamadı.) Yani bu ufak şanssızlıklardan sonra  "The Past"ta karar kılındı ve artık film hakkındaki değerlendirmeme geçiyorum.                   

Film hakkında söylemek istediğim ilk şey; filmin isminin gerçekten çok isabetli bir seçim olduğu. Geçmişi sorgulamak ve geçmişin bizde bıraktığı izler, geçmişi önemseme derecemiz ve  bunun çok da üstünde durmamaya çalışmak, geçmişten gelen bir insanın yeniye göre gerçek konumu gibi. Bunları düşündürdü ve buna bağlı bir hissiyat oluşturdu üzerimde. Aslında bir yerde benim hep o düşündüğüm şeye vurgu yapmıştı: Geçirilen yıllar mı yoksa yeni heyecanlar mı, yeni tatlar mı? Sonunda da cevabı verilmişti İranlı yönetmen ve senarist Asghar Farhadi tarafından: "geçmiş her şeydi!". Yani en azından bana GEÇen oydu.                    

Film sonunda arkadaşlarımla yaptığım konuşmalardan ve salonda kendi aralarında yorum yapan insanların konuşmalarından şunu çıkardım ki; filmin sonu kimilerine göre açık bir kapıydı, kimilerine göre ise yüzlerine kapanmıştı. Bu algının tek kaynağı da insanların geçmişe bakışlarının ne denli çeşitli olduğuyla ilgiliydi.

Filmin süresini, bana geçen düşüncelerden anladığım kadarıyla uzun (130dk.) bulanlar vardı ki bence de uzundu.  Ama film sıkan bir yapıya sahip değildi ve tam olarak bir durumlar sürekliliğinden oluşuyordu... Tıpkı hayat gibi.

Emeği geçenlerin emeğine sağlık.

Yarın başka filmlerle görüşmek üzere. J

                        

16. Uluslararası Eskişehir Film Festivalı 3. Gün Değerlendirmem (Gözümün Nuru ve İtirazım Var)

Bugün epey yorucu ama keyifli bir gün geçirdim. Bunu söylememin nedeni de bu durumun festivalden kaynaklı olmasıydı. Sabah 08.00'den itibaren gişede sıradaydım ve daha sonra 18.00'e kadar festival alanı
ve civarında vakit geçirdim. Sabah 8'de gişede olma nedenim "İtirazım Var" filminin bilet arzının talebi karşılamayacağını düşünmemdi ki düşündüğüm gibi de oldu ve çok geçmeden yandaki fotoğraftaki manzarayla karşılaştım. Evet bilet HİÇ kalmamıştı. Yani erken davranarak bir bilet sahibi daha oldum ve keyifli, söyleşili bir filme daha girebildim. Bu, günümün biraz özet kısmıydı. Şimdi filmlere gelelim.



İlk filmim "Gözümün Nuru"ydu bugün. Tatlı, samimi,içten, doğal ve amacı olan keyifli bir filmdi. Film gerçek bir hikayeden uyarlanmış ve aslında direkt olarak yönetmen Melik Saraçoğlu'nun sinemaya olan tutkusunun talihsiz bir göz rahatsızlığıyla birlikte verildiği ve bu iki durumun birbirini fevkalade derecede nasıl etkilediğini anlatan kara mizah türünde bir filmdi. Yaşayan Melik Saraçoğlu'ydu, yöneten Melik Saraçoğlu'ydu (arkadaşı Hakkı Kurtuluş ile birlikte) ve en ilgi çekici tarafı; oynayan Melik Saraçoğlu'ydu. Üstüne üstlük aile de gerçek aileydi. Melik Saraçoğlu söyleşide filmini, otobiyografik trajikomedi olarak adlandırdığını söyledi ve doku drama veya belgesel olarak tanımlayanların da olduğunu fakat kendisinin buna katılmadığını belirtti. Bir de şunu da belirtmeden geçmek istemiyorum, aileye senaryo okutulmamıştı ve Melik Saraçoğlu'nun annesi aslında oynamadıklarını, sadece yaşadıklarını hatırlayarak bir canlandırma yaptıklarını ve olabildiğince doğal olmaya çalıştıklarını söyledi. Bize de geçen zaten o samimiyet olmuştu.

"İtirazım Var"a geliyorum, geldim. Aslında nasıl başlamam gerektiğini çok da fazla oturtamıyorum kafamda ya da ne yazmazsam eksik kalmayacağını. Onun için biraz üstümde bıraktığı etkiden bahsedeyim önce: Duygusal ama düşünceyi asla bırakmayan bir ruh hali. Cesaret veren ve radikal olmaya iten bir atmosfere bürünme.
Film başarılı, çok başarılıydı. Serkan Keskin bir kere daha "nasıl bu kadar iyi oynayabilir bir insan?" dedirtti.
Onur Ünlü filmde gerçekten itirazlarını sıralamış, karşı çıkmış, farklı bir yerde durmuş ve bunların etrafında da sağlam bir hikaye oluşturmuştu yine. Hikaye sağlam oyunculuklarla buluştuğunda da "İtirazım Var" olmuştu zaten. Polisiye vardı, mesajlar vardı, eleştiri vardı. Yani birçok şey vardı... İtirazım var'dı bir kere.
Film, gerçekten üzerine çok konuşulacak, her sahnesi ayrı ayrı ele alınabilecek bir yapım ve hakkında yazması bu nedenle de bir o kadar zor sanırım, en azından benim için. Bütün gün ne kadar toparlamaya çalıştıysam da bu kadar oluyor herhalde diyip biraz da söyleşi kısmına gelip bitirmek istiyorum.

Onur Ünlü film hakkında şunları söyledi: "Filmde din konusunda pozitif ayrımcılık dahi yapmak istemedim. Benim umrumda olan Türkiye'nin meselesi ve Türkiye'nin meselesi ancak Türkiye'de çözülür. Dinler arasında bir diyalogtan bahsedilebiliyorsa ben dinsizler arasında da bir diyalog olması gerektiğini düşünüyorum ve din olmadan da insanlar diyalog kurabilmeli.
Mesleki olarak bir şeyden kaçmam, gözü karayımdır. Fakat hayatımda kaçtığım şeyler tabii ki vardır. Köpeklerden çok korkarım mesela. Filmi yazdığımda Kalyoncu soyadını kullanmıştım ve patlayan son olaylardan önce yazılmıştı senaryo, soyadı değiştirebilirdim kimsenin de haberi olmazdı fakat bu oto-sansüre girerdi ve Kalyoncu soyadını değiştirmedim. Çünkü bu kendi kendimi ketlemek olurdu.
Herhangi bir şeyin sözcüsü olacak insanlar değiliz. Hayatımı bununla geçiremem."

Serkan Keskin'e yöneltilen sorular daha çok oyunculuğuyla ilgiliydi ve buna dair cevaplar verdi, oyunculuğa bakışını anlattı biraz: "Bir role bürünürken en önce sözüne bakarım. Sonra iş nerede duruyor, ne yapıyoruz, ne söylüyoruz diye düşünürüm ve ben sevdiğim, sözü olan her şeyi oynarım."

"İtirazım Var" söyleşisi: Serkan Keskin 
(soldan iki)
Onur Önlü (en sağ)
Not: Evet kameram hala iyi değil.

"Gözümün Nuru" söyleşisi: Melik Saraçoğlu 
(soldan iki),
Melik Saraçoğlu annesi (sağdan iki), 
Melik Saraçoğlu babası
(en sağ)
Not: Kameram hala iyi değil.

16. Uluslararası Eskişehir Film Festivali 2. Gün Değerlendirmem (Kumun Tadı ve White Shadow)

Bugün yine iki film izledim ve ikisi de söyleşiliydi. Filmler, White Shadow (Beyaz Gölge) ve Kumun Tadı (Seaburners)

Bugünün ilk filmi "Kumun Tadı"ydı. Filmin kendisinden çok söyleşisi iz bıraktı bende desem hadsizlik mi etmiş olurum bilmiyorum ama sanırım söyleşisiz film, biraz eksik kalacaktı bende. Bunun nedeni filmin ne anlatmak istediğini rahatça okuyamamak değil, filmin çekimleri sırasında verilmiş tavizlerin olduğunu açıkça hissedip bunların neler olduğunu çok da kestirememekti sanırım. Cast seçimi başarılıydı ama yapımcı Yamaç Okur'un da söylediği gibi bağımsız filmlerde alışık olunmayan bir yola gidilerek yıldız iki oyuncu seçilmişti. Yıldız iki oyuncu vardı evet ama sanki onların yerine başkaları olsa film bu kadar olmazdı dedirtebildi. Özellikle de ben Timuçin Esen'in bu film için görünümünden dolayı çok isabetli bir seçim olduğunu düşünerek, yapımcıya bu doğrultuda da katılıyorum. Söyleşide bana geçen duygu; Yamaç Okur'un, yapımcılık mesleğini sonuna kadar sindirebilmiş olduğuydu.
Yamaç Okur film hakkında şunları söyledi: "Atmosferik tarafı ağır basan bir film oldu Kumun Tadı. Yönetmenimiz Melisa Önel fotoğrafçı olmasının da etkisiyle görsel olarak düşünen bir kişi. Filmde doğal sesler kullanılmaya özen gösterildi ve ses tasarımcımız Umut Şenyol bu konuda iyi bir iş ortaya koydu. Kumun Tadı sakin kafayla izlenmesi gereken bir film yani öyle iki filmin üstüne bir de bunu izleyeyim olmamalı. Doğa, filmdeki ana karakterlerden birisi. Zaten filmin çıkış noktası DENİZDİ."

Gelelim ikinci filme:

White Shadow hakkında yazmak biraz daha çekinceyle yaklaşacağım bir iş aslında. Çünkü filmde yaşananlardan çok uzağız. Filmde gördüğümüz kültür bambaşka bir kültür ve bu da filmi okumayı biraz daha zorlu hale getiriyor.
İşlenen konu çok ilgi çekici, çarpıcı ve bunu filmdeki ana karakteri canlandıran Hamisi Bazili ile aynı salonda izliyorsanız daha da gerçekçi. Söyleşide oyunculardan James Gayo şunu söyledi ve filmin ruhunu özetleyen cümle de bu sanırım: "Gerçekle rüya arasında bir yerde."
Filmi izlerken konunun Tanzanyalı olmayan biri tarafından işlendiğini de unutmadan cehalete sövdüm içimden, bunu yaptırıyordu  film. Başarılıydı diyip Hamisi Bazili'nin anlattığı bir anekdotla bugünkü yazımı da bitiriyorum: "Amcam ve ben yolda yürürken (ikisi de albino) bizi işaret edip 'yürüyen para' diyorlardı."

Sahnede çok ışık vardı ve benim çok iyi bir kameram yok. O nedenle fotoğraflarımın kalitesizliğinden ötürü özürlerimi sunarım. White Shadow oyuncuları: James Dayo (ortada), Hamisi Bazili (sağda)

16. Uluslararası Eskişehir Film Festivali 1. Gün Değerlendirmem (Açılış Töreni, The Lunchbox ve Locke)

Bugün; kişisel olarak konuşmam gerekirse, aylardır beklediğim o güzel etkinlik başladı. Gösterimde 6 çeşit film vardı ve ben ikisini seyretme şansı yakaladım ki bundan sonraki günlerde de verimli olabilmesi ve filmleri sindirebilmem açısından günde en fazla 2 film şeklinde devam edeceğim.

Önce biraz açılış töreninden bahsedeyim: Onur Ödülleri ve Emek Ödülleri verildi, sponsorlara plaketleri takdim edildi. Emek Ödülleri sayesinde Jeyan Ayral Tözüm'ün o güzel sesini canlı canlı duyabilme şerefine nail olduk ve Güngör Özsoy Hocamızı alkışladık bolca. Onur Ödülleri kanadındaysa Kemal Sunal'ı andık, Gül Sunal'ın tatlı kişiliğini birkaç dakikalığına da olsa tattık ve Perihan Savaş'ı gördük dünya gözüyle. Ayrıca biraz magazinel olacak olma riskine katlanıp Perihan Savaş'ın güzelliğinden hiçbir şey kaybetmediğini de söylemek isterim.

Gel gelelim asıl meseleler olan bugün izlediğim filmlere: The Lunchbox (Sefertası) ve Locke.

İlk filmim The Lunchbox'tı ve öncelikle çok acemi bir tabirle tatlı bir filmdi diyerek başlamak istiyorum. Zaten film esnasında bolca da tatlı tükettiğimden tatlıya boğulduğumu söylemek yanlış olmayacak.

The Lunchbox, doğallığın birçok insanın sıkılmadan izleyebileceği bir şekle büründürülerek işlenmiş hali. Doğal ve aynı zamanda canlı bir film olmuş. Durağanlık ve dinamiklik bir arada olabilecekse de, filmde başarıyla sergilenmiş bu.

Hissetmenin, hissettirebilmenin önemi vurgulanmış ve bu tat alma duyusuyla da desteklenerek ilerlemiş film boyunca. İnsanların donukluklarının ardındaki aciziyet ve sevme-sevilme ihtiyacına dem vurulmuş. Saflık var filmde ve "kötü bir şey olmasın lütfen" cümlesinin sürekli içten içe söylendiği bir film olmuş.

Evet aşırı sanatsallığın veya sinematografinin fışkırdığı bir film olmadığı buraya kadar anlattıklarımdan da çıkarabileceğiniz üzere aşikar ama izlenmeli dediğim filmlerde ilk sıralarda olmasa da olacak olan filmlerden ve vakit kaybı asla değil. Daha fazla uzatmadan ikinci film Locke'a geçiyorum.

The Lunchbox hakkında sayfalarca yazabileceğimi düşünürken Locke hakkında böyle bir düşünce doğmuyor içime. Steven Knight'tan görmeye alışık olunan tarzda bir film gördüğünü söyledi arkadaşım, sanırım öyleydi de. Güzeldi ama "harikaydı, müthişti"

de dedirtmedi. İntikam, aile, baba olmak gibi kalıplar ele alınmıştı. Bana geçen mesajlardan biri her zaman kendi kendime de düşündüğüm ama filmde bulamayacağınız şu cümleydi:  "Herkes hata yapabilir ve anlaman gereken insanı son nefesini vermeden anlamak zorunda kalırsın." 

Ve şu cümle: "Bir adım daha atıp atamayacağını asla bilemezsin!"

Koku üzerine...

Kokusunu duyduğun insanı görmek istersin, dokunmak, sarılmak ve bir duyunla daha onu hissetmek. Bunun için kalmalar daha zordur gitmekten. Giden daha az acı duyar kokuyu sadece kendi üstünde taşıdığından. Kalan da onunla daha önce olmadığı yerlerde daha mutludur, koku yoktur. Geri dönüşler zor olur yine de, koku insanın olmadığı yerde daha kalıcıdır çünkü.